مروری بر فرمایشات حضرات معصومین و بزرگان اندیشه و منش اسلامی گویای این حقیقت است و اینکه این مقوله چه تأثیرات شگرفی در زندگی انسان داراست.

شکوفایی روح و زنده شدن استعدادهای فکری و تعالی روانی انسان، بخش قابل توجهی از سوخت گیری خود را از منبع همین صله رحم و دیدار مومنان و اقوام و آشنایان می گیرد و تبعات زیبا و نتایج درخور و محصول ناب و تابناک آن را می توان در عرصه ها و حوزه های مختلف حیات فردی و اجتماعی انسان پی گرفت.

برکت عمر، رفع فقر، گشایش در امور و مهم تر از همه ایجاد فضای همدلی و محبت و مهرورزی و امداد و یاری رسانی در حل مشکلات مومنان همگی از مواهب و برکات صله رحم است که در بیانات بزرگان دین و آئین هم بدان اشارتهای وافر رفته است.

پیامبر‌(ص) می فرمایند:«صِلَةُ الرَّحِمِ تَزیدُ فِى الْعُمْرِ وَ تَنْفِى الْفَقْرَ».
صله رحم (پیوند خویشاوندی) عمر را زیاد می‌کند و فقر را ازمیان می‌برد  .
و نیز اینکه صله رحم ابعاد گسترده تری در عرصه حیات بشری دارد و از آن جمله اینکه امام علی‌(ع) می فرمایند: إِذَا قَطَّعُوا الْأَرْحَامَ جُعِلَتِ الْأَمْوَالُ فِی أَیْدِی الْأَشْرَارِ.
هرگاه مردم پیوند خویشاوندی را ببرند ثروتها در دست تبهکاران قرار گیرد.
و نیز خاصیت دیگری در زندگی انسانی از بیانحضرت فاطمه زهرا‌(س) که می فرمایند: فَرَضَ اللّه‏ صِلَةَ الأرحامِ مَنماةً لِلعدَدِ.
خداوند صله ارحام را به‌جهت فزونی نفرات مقرر داشته است.
و رسمی خوشایند و زیبا در این عرصه در بیان نورانی امام حسن مجتبی (ع) که می فرمایند: إِذا لَقِىَ أَحَدُکُمْ أَخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ.
هرگاه یکی از شما با برادر خود دیدار نماید لازم است محل نورانی پیشانی(جای سجده) او را ببوسد.
و ارتباط این مقوله با مرگ و روزی در فرمایش ناب و تابناک امام حسین(ع) که می فرمایند:من سرّه ان ینساً فی أجله و یزاد فی رزقه فلیصل رحمه.
هرکه دوست دارد مرگش به تاخیر افتد و روزیش افزایش یابد، صله رحم به‌جا آورد.
و ارزش نگاه محبت آمیز در دیدار مومنان آنچانا که امام زین العابدین(ع) می فرمایند: نَظَرُ المُؤمِنِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ لِلمَوَدَّةِ والمَحَبَّةِ لَهُ عِبادَةٌ.
نگاه مومن به چهره برادر مومن خود از روی دوستی و محبت به او، عبادت است.
امام محمد باقر(ع) می فرمایند: صِلَةُ الأرحامِ تُزَکّیِ الأ عمالَ و تُنْمِی الأموالَ وَ تَدْفَعُ الْبلَوْی و تُیَسِّرُ الحسابَ و تُنْسِی ءُ فی الأَجَلِ.
ارتباط خویشاوندی اعمال را پاک می‌کند،‌داراییها را فزونی می‌بخشد، گرفتاری را دور سازد و حساب روز قیامت را آسان نماید و مرگ را به تاخیر می‌اندازد.
و باز هم یادآوری ارتباط این موضوع با عمر انسان و برکت یا بی برکتی آن در بیان
امام جعفر صادق(ع) که می فرمایند: الذُّنُوبِ الَّتِى تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ.

از جمله گناهانی که مرگ و نابودی را شتاب می‌بخشد قطع رحم است.
و البته صله رحم نوعی از مهرورزی و تعامل با مردمان است و نشانه عقل و خرد آنچنانکه امام کاظم‌(ع) می فرمایند:وَالتَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ.
مهرورزی با مردم نیمی از عقل است.
اما در جلسات دیدار با مومنان و در هنگامه صله رحم چه باید کرد و چه باید گفت.
حضرت رضا‌(ع) می فرمایند: مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً یُحیَی فیه أمْرُنا, لَمْ یَمُتْ قَلبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ القُلُوبُ.
هرکه در مجلسی بنشیند که در آن امر و یاد ما زنده شود، قلبش در روزی که قلب‌ها میمیرند، نمی‌میرد.
و امام جواد‌(ع) می فرمایند: مُلاقاة الاِخوان نُشرَةٌ وَ تَلقِیحٌ لِلعَقلِ وَ اِن کان نَزرا قَلیلاً.
دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است اگرچه بسیار اندک باشد.
امام ‌هادی‌(ع) نیز یادآور می شوند که: لمّا کلمّه اللّه عزّوجلّ موسی بن عمران، قالَ موسى علیه‏السلام: «الهی فَما جَزاءَ مَنْ وصل رحمه؟ قالَ: یا موسى: أنسى لَهُ أَجَلَه، وَ أَهْوَنُ عَلَیه سَکَراتَ الْمَوْتِ».
آن‌گاه که خدای عزوجل با موسی بن عمران سخنی گفت، موسی عرض کرد: پاداش صله رحم چیست؟ خداوند فرمود: ای موسی مرگ اورا به تاخیر می‌اندازم و سختیهای جان دادن را بر او آسان می‌کنم.
امام حسن عسکری‌(ع) می فرمایند: مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ وَمَن وَعَظَهُ عَلانیَةً فَقَد شانَهُ ».
هرکه برادرش را در خلوت پند دهد اورا آراسته است، و هرکه برادرش را در جمع پند دهد، او را سرشکسته کرده است.
و آنک هنگامة عصر آخرالزمان و یاد آن غایب از نظر که هر کجا هست خداوند به سلامت دارش او که صد قافله دل همره اوست.

حضرت حجت(عج) می فرمایند: اَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُم‏.
برای تعجیل در فرج بسیار دعا کنید که فرج من فرج شما نیز هست.
باری؛ یکی از زیباترین سنتهای اسلامی و آموزه های انسانی و از رویکردهای معرفتی که می تواند آثار و برکات بسیاری هم برای فرد فرد افراد جامعه و هم برای فضای کلی اجتماع به همراه داشته باشد، مقوله صله رحم و دید و بازدیدهای قومی است که در ایام عید و تعطیلات سال نو احیا می شود.

امید آنکه احیای این سنت زیبا، امتدابخش آن برای تمامی طول سال باشد.

بیا تا قدر یکدیگر بدانیم...منبع خبرگزاری حوزه

پی‌نوشت‌ها:

1.بحار الانوار 71/103.
2.کافی2/348.
3.بحارالانوار 29/260.
4.تحف العقول 236.
5.بحارالانوار 71/91.
6.تحف العقول 282.
7.تحف العقول 299.
8.بحارالانوار 71-94.
9.تحف العقول 403.
10.امالی صدوق،73.
11.امالی مفید 329.
12.بحار الانوار 66/383.
13.تحف العقول489.
14.کمال الدین 485